Bi-tá-bín D

Bi-tá-mín D(Ti) sī pûi-chit ē-iûⁿ (fat-soluble) ê bi-tá-mín chi̍t khoán, tī chi̍t kóa chia̍h-si̍t tang-tiong thian-jiân tī--leh. Lâng ê phoe-hu chiò ji̍t-thâu ê sî-chūn mā ū hoat-tō͘ chè-chō.

Êng-ióng-goân

Chia̍h-si̍t

Ū chi̍t kóa thian-jiân chia̍h-si̍t hâm bi-tá-mín D. Pûi hî-bah, chhin-chhiūⁿ sam-bûn-hî, chhǹg-á téng-téng; nā hî ê koaⁿ-chōng, chhin-chhiūⁿ soat-hî koaⁿ ê iû-chit sī tek-pia̍t jió-toh ê goân-thâu. Gû ê koaⁿ, chhì-juh, nn̄g-jîn hâm tām-po̍h-á bi-tá-mín D, chú-iàu sī D₃ ê hêng-sek, kiam tāi-siā-bu̍t 25(OH)D₃. Tùi tōng-bu̍t goân ê chia̍h-si̍t phó͘-thong thang tit tio̍h chi̍t kóa 25(OH)D kap D₃. Lēng-gōa tī ko͘ lūi ū D₂.

Ū chi̍t kóa si̍t-phín, chhin-chhiūⁿ gû-leng chè-phín, ū te̍k-pia̍t ka-kiông bî-tá-mín D sêng-hun ê sán-phín.

Pha̍k-ji̍t

Tōa-pō͘-hūn ê lâng tùi pha̍k-ji̍t tit tio̍h chi̍t kóa bi-tá-mín D. B hêng ê chí-gōa kng-sòaⁿ (UVB(iu-bui-bi)), tō-sī chha-put-to 290 chì 320 nm ê kng, thang ín-khí phôe-hu chè-chō chêng-bi-ta-mín (previtamin) D₃, chit-ê mi̍h sòa-lo̍h tō pìⁿ bi-tá-mín D₃. Phôe-hu ê me-lá-nín (o͘-sek-sò͘) hâm-liōng sī éng-hióng chí-gōa kng-sòaⁿ hāu-kó ê goân-in chi it, phôe-hu khah o͘ ê lâng pha̍k-ji̍t chè-chō D ê hāu-kó tō khah chha.

Chèng-siông ê po-lê UVB thàng bē kòe, só͘-tì sek-lāi pha̍k-ji̍t bô hoat bi-tá-mín D ê hāu-kó.

Khiàm-khoat

Bi-tá-mín D khiàm-khoat ê khí-in ū khó-lêng sī chia̍h ê liōng bô kàu gia̍h, pha̍k-ji̍t bô kàu, io-chí bô-hoat-tō͘ kā 25(OH)D choán chò ū oa̍h-le̍k ê hêng-khoán, he̍k-chiá sī siau-hòa-tō ê khip-siu put-chiok. Chia̍h bô kàu ê chêng-hêng khah chiap hoat-hiān tī tùi leng kòe-bín ia̍h sī kah leng-thn̂g-chit lak-tò͘-suh (lactose) bē-ha̍h, koh ū ta chia̍h chhài-se ê lâng.

Chham-chiàu

• "Vitamin D - Health Professional". NIH Office of Dietary Supplements.