Thài-iông-hē

From Tâi-oân-pit
Jump to navigation Jump to search
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Thài-iông-hē sī hâm ji̍t-thâu kiam só͘-ū se̍h i leh tńg ê mi̍h, tang-tiong ū he̍k-chheⁿ, ōe-chheⁿ, sió-he̍k-chheⁿ, tn̂g-bóe-chheⁿ, kap liû-chheⁿ-lūi (meteoroids) téng khoán.

Hêng-sêng

Chiàu lí-lūn, thài-iông-hē sī tùi chi̍t chhok saⁿ-lām khì-thé kap tîn-bū ê thài-iông seng-hûn (solar nebula) sán-seng. Chit lō seng-hûn in-ūi ka-tī ê tiōng-le̍k lap chò phiat-á hêng. Tang-tiong tōa-pō͘-hūn ê bu̍t-chit sòa hō͘ tiong-sim khiú kòe, pìⁿ chò sī ji̍t-thâu. Chhun--loh ê lia̍p-á sio-lòng, pìn chò sī chi̍t kóa hō chò bî-he̍k-chheⁿ (planetesimal) ê thian-thé. Chia-ê mi̍h-kiāⁿ chiah koh ta̍uh-ta̍uh-á pìⁿ chò sió-he̍k-chheⁿ, tn̂g-bóe-chheⁿ, ōe-chheⁿ, kap he̍k-chheⁿ.

Thài-iông-hong (solar wind) kā tōa-pō͘-hūn khah khin chit ê sêng-hun, pí-lūn chúi-sò͘ kap he-lí-ùm (helium), pûn hiòng khah nn̄g ê só͘-chāi, tō sī it-poaⁿ gōa-ûi ê khì-thé he̍k-chheⁿ chú-iàu cho͘-sêng. Nā tī khah óa ji̍t-thâu ê lāi khoan, tō chhun sé-lia̍p--ê, chio̍h-chit ê he̍k-chheⁿ.

He̍k-chheⁿ

Thài-iông-hē ê he̍k-chheⁿ ū Chúi-chheⁿ, Kim-chheⁿ, Tē-kiû, Hóe-chheⁿ, Bo̍k-chheⁿ, Thó͘-chheⁿ, Thian-ông-chheⁿ, Hái-ông-chheⁿ.

Khah-chá Mê-ông-chheⁿ mā sǹg chāi-lāi, chóng-sī chiàu 2006 nî ê sin tēng-gī, sī pun tī é-he̍k-chheⁿ (dwarf planet) ê hun-iá.

Chham-chiàu